ถาม – เมื่อเช้าวันอีดุลฟิตรีที่ผ่านมา เมื่อพวกเราไปถึงสถานที่ละหมาด พบว่าอิมามได้ละหมาดเสร็จแล้วและกำลังอยู่ในช่วงท้ายของคุฏบะฮฺ ดังนั้นพวกเราจึงละหมาดอีดสองร็อกอะฮฺในขณะที่อิมามกำลังกล่าวคุฏบะฮฺอยู่ เมื่อเป็นเช่นนี้การละหมาดอีดของพวกเราจะใช้ได้หรือไม่?

ตอบ – อัลฮัมดุลิลลาฮ์

การละหมาดอีดนั้นเป็นฟัรฺฏู กิฟายะฮฺ หากคนส่วนหนึ่งในกลุ่มได้กระทำคนที่เหลือในกลุ่มก็พ้นผิด ส่วนในกรณีที่ถามมานั้น การละหมาดอีดถือว่าได้ถูกปฏิบัติไปแล้วด้วยการละหมาดของบรรดาผู้ที่ทันละหมาดพร้อม ๆ กับอิมามและบรรดาผู้ที่อิมามได้กล่าวคุฏบะฮฺให้ ส่วนผู้ที่มาไม่ทันนั้น หากต้องการจะละหมาดชดแทนการละหมาดที่พลาดไปก็ส่งเสริมให้กระทำได้ โดยให้ละหมาดชดในลักษณะที่เหมือนการละหมาดอีดปรกติทุกอย่าง เพียงแต่ไม่ต้องมีคุฏบะฮฺหลังละหมาด ทัศนะดังกล่าวนี้เป็นทัศนะของบรรดาอิมามหลายท่านเช่น ท่านมาลิก อัชชาฟิอียฺ อะหฺมัด อันนะเคาะอียฺและท่านอื่นๆอีกหลายท่าน

ทั้งนี้โดยยึดหลักฐานจากคำกล่าวของท่านเราะสูลุลลอฮฺ (ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม)ว่า...

( إذا أتيتم الصلاة فامشوا وعليكم السكينة والوقار فما أدركتم فصلوا ومافاتكم فاقضوا )

ความว่า “เมื่อใดที่พวกท่านไปละหมาด ก็จงเดินไปด้วยความสุขุม สำรวม(ไม่รีบเร่ง)ซึ่งไม่ว่าขั้นตอนใดที่ท่านทันละหมาดพร้อมอิมามท่านก็ละหมาดเท่าที่ทัน หากขั้นตอนใดพลาดพ้นไปท่านก็ชดแทนขั้นตอนนั้นๆ"

และมีรายงานจากท่านอะนัส(เราฎิยัลลอฮุอันฮฺ)ว่าสำหรับท่านนั้นเมื่อท่านไม่ทันละหมาดอีดพร้อมอิมาม ท่านจะเรียกรวบรวมบรรดาคนในครอบครัวและบรรดาทาสของท่าน แล้วให้อับดุลลอฮฺอิบนุอะบีอุตบะฮฺทาสคนหนึ่งของท่านนำละหมาดโดยละหมาดสองร็อกอะฮฺ โดยทำการตักบีรฺในทั้งสองร็อกอะฮฺ

ส่วนผู้ที่มาละหมาดอีดช้า โดยอิมามกำลังกล่าวคุฏบะฮฺอยู่ให้เขาฟังคุฏบะฮฺก่อน หลังจากนั้นจึงค่อยละหมาดชด ทั้งนี้เพื่อที่เขาจะได้ประโยชน์ทั้งสองอย่าง

วะบิลลาฮิตเตาฟีก

คณะกรรมการถาวรเพื่อการวิจัยทางวิชาการและการฟัตวา (8/306)

credit: www.islamqa.com หมายเลขฟัตวา 27026