มารยาทในการซิกรุลลอฮฺ  (ผลบุญเหลือคณานับ)

1. สถานที่จะต้องสะอาดปราศจากสิ่งกังวลใจ ทั้งนี้เพราะการขจัดสิ่งสกปรกหรือเปรอะเปื้อนออกจากสถานที่และเสื้อผ้า โดยทั่วไปแล้วเป็นสิ่งที่ชอบให้กระทำ ดังนั้น สภาพแห่งการซิกรุลลอฮฺและการวิงวอนขอดุอาอฺจึงเข้าอยู่ในเงื่อนไขนี้เป็นอันดับแรก ถึงแม้ว่าจะไม่มีสิ่งบ่งชี้ถึงเรื่องนี้โดยเฉพาะ แต่การซิกรุลลอฮฺเป็นอิบาดะฮฺสำหรับพระเจ้าเป็นการเฉพาะ และโดยทั่วไปแล้วความสะอาดนั้น บัญญัติศาสนาได้สนับสนุนให้กระทำอยู่แล้ว ดังเช่นคำตรัสของอัลลอฮฺตะอาลาในซูเราะฮฺอัลมุดดัซซิร อายะฮฺที่ 4-5 พระองค์ได้ตรัสไว้ว่า

وَثِيَابَكَ فَطَهِّرْ  ﴿٤﴾  وَالرُّجْزَ فَاهْجُرْ  ﴿٥﴾

“และเสื้อผ้าของเจ้าจงทำให้สะอาด และสิ่งสกปรกก็จงขจัดให้หมดสิ้นไป”

ดังนั้น การซิกรุลลอฮฺหรือการรำลึกถึงพระองค์จึงได้รับการสรรเสริญหรือยกย่องในมัสยิดทั้งหลายและสถานที่ที่มีเกียรติ

 2. ผู้ที่รำลึกถึงอัลลอฮฺสมควรจะต้องอยู่ในคุณลักษณะที่สมบูรณ์ยิ่ง เช่น ปากของเขาจะต้องสะอาด ถ้าหากมีกลิ่นก็ควรแปรงฟันให้สะอาด ทั้งนี้เพราะการซิกรุลลอฮฺนั้นเป็นการอิบาดะฮฺที่ต้องใช้ลิ้นเป็นอันดับแรก ดังนั้นการทำความสะอาดปากในขณะนั้นจึงเป็นมารยาทที่ดี ด้วยเหตุดังกล่าวจึงเป็นซุนนะฮฺที่มีรายงานหลายกระแสให้มีการแปรงฟันก่อนการละหมาด อันเนื่องมาจากการทำความสะอาดในตำแหน่งที่มีการซิกรุลลอฮฺขณะทำการละหมาด

 3. จะต้องผินหน้าไปทางกิบลัต เพราะเป็นทิศทางที่บรรดาผู้ปฏิบัติอิบาดะฮฺเพื่ออัลลอฮฺตะอาลาและผู้วิงวอนขอดุอาอฺต่อพระองค์ และผู้แสวงหาความใกล้ชิดยังพระองค์จะมุ่งหน้าไปสู้ทิศทางนั้น ท่านนบี (ซล.) ได้เคยห้ามชายคนหนึ่งมิให้บ้วนน้ำลายไปทางกิบลัต โดยอ้างสาเหตุดังกล่าว ดังได้มีรายงานหะดีษศ่อเฮียะฮฺหลายบทได้ระบุไว้

อย่างไรก็ดี อิหม่ามอันนะวะวีย์ ร่อฮิมะฮุลลอฮฺได้กล่าวว่า “หากมีการซิกรุลลอฮฺไปยังทิศทางอื่นก็เป็นที่อนุมัติ ไม่เป็นที่น่ารังเกียจแต่อย่างใด แต่ทว่าเป็นการละทิ้งสิ่งที่ประเสริฐยิ่ง หลักฐานที่ยืนยันถึงการไม่เป็นที่น่ารังเกียจดังคำตรัสของอัลลอฮฺตะอาลาในซูเราะฮฺอาลอิมรอน อายะฮฺที่ 190-191 ที่ว่า

إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لَآيَاتٍ لِّأُولِي الْأَلْبَابِ  ﴿١٩٠﴾  الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّـهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَىٰ جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَـٰذَا بَاطِلًا سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ  ﴿١٩١﴾

“แท้จริงในการสร้างบรรดาชั้นฟ้าและแผ่นดิน และการสับเปลี่ยนของกลางวันและกลางคืนนั้น แน่นอนย่อมเป็นสัญญาณอันหลากหลายสำหรับผู้มีสติปัญญา คือบรรดาผู้ที่รำลึกถึงอัลลอฮฺทั้งในสภาพยืนและนั่ง และนอนตะแคง”

 4. จะต้องพินิจพิจารณาสิ่งที่เขากล่าวออกมาและจะต้องรู้และเข้าใจความหมายมัน ถ้าไม่รู้ก็สมควรขวนขวายหาความเข้าใจให้ประจักษ์ชัดเจน เพราะการทำให้จิตใจพรักพร้อมและอยู่กับตัวนั้น คือเป้าหมายของการซิกรุลลอฮฺ ถ้ามิฉะนั้นก็เปรียบเสมือนกับนกขุนทองหรือนกแก้วฉันใดก็ฉันนั้น มีรายงานจากอะลี   กล่าวว่า “ไม่มีความดีเลย ในการทำอิบาดะฮฺที่ไม่มีความเข้าใจในมัน และไม่มีการอ่านที่ไม่มีการพินิจพิจารณาในมัน”

คุณค่าของการซิกรุลลอฮฺ

ส่วนหนึ่งจากคุณค่าของการซิกรุลลอฮฺนั้นคือ

1. จะช่วยขับไล่ชัยฏอนมารร้ายให้ห่างไกลออกไป

2. จะนำมาซึ่งความพอพระทัยแด่อัลลอฮฺ

3. จะช่วยขจัดความเศร้าโศกเสียใจ ความทุกข์ยาก ความกังวลใจ ความกระวนกระวาย ภัยพิบัติ และความเคราะฮฺร้ายให้หมดสิ้นไป

4. จะทำให้เกิดความสุขสบาย ความพอใจ ความเบิกบานใจ และความปิติยินดี

5. จะทำให้เกิดความโล่งอกและจิตใจแช่มชื่นสดใส

6. จะทำให้ความรุนแรง ความโหดร้ายยุติและสูญสลายไป

7. จะทำให้ความผิดพลาด การกระทำในสิ่งไม่ถูกต้อง และการนึกร้ายลดน้อยลงหรือหมดสิ้นไป

8. จะทำให้การมีอารมณ์เดือดดาล ฉุนเฉียว และสิ่งลามกหยาบคายยุติและสุดสิ้นลง

9. จะทำให้รอดพ้นจากการลงโทษของอัลลอฮฺ

10. จะทำให้ปลอดภัยจากการหลอกลวงการกลับกลอก

11. จะทำให้ปลอดภัยจากการเศร้าโศกเสียใจในวันกิยามะฮฺ

12. จะเป็นผู้ปลูกพืชพันธุ์ในสวรรค์

13. จะเป็นสาเหตุให้เกิดความสุขใจ ถูกครอบคลุมด้วยความเมตตาของอัลลอฮฺ และจะมีมะลาอิกะฮฺห้อมล้อม ให้ความอารักขาด้วยการซิกรุลลอฮฺ

14. จะเป็นรัศมีและแสงสว่างแก่ผู้ทำซิกรุลลอฮฺในโลกดุนยา และให้แสงสว่างแก่เขาในหลุมฝังศพและในโลกอาคิเราะฮฺ

15. จะทำให้ใบหน้าของเขาเปล่งปลั่ง มีรัศมีทั้งในโลกนี้และโลกหน้า

ด้วยสาเหตุดังกล่าวข้างต้นและอื่นจากนี้ อัลลอฮฺตะอาลาจึงทรงใช้ให้เรารำลึกถึงพระองค์อย่างมากมาย ดังที่พระองค์ได้ตรัสไว้ในคัมภีร์ของพระองค์ว่า

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً كَثِيراً ﴿٤١﴾ وَسَبِّحُوهُ بُكْرَةً وَأَصِيلاً ﴿٤٢﴾

ความว่า “โอ้บรรดาผู้ศรัทธาเอ๋ย ! จงรำลึกถึงอัลลอฮฺด้วยการรำลึกถึงอย่างมากมาย และจงแซ่ซร้องสดุดีพระองค์ทั้งในยามเช้าและยามเย็น” (อัลกุรอาน 33:41-42)

คุณประโยชน์ของการซิกรุลลอฮฺ

มีอายาตมากหลายในอัลกุรอานได้สนับสนุนและส่งเสริมให้มีการกล่าวซิกรุลลอฮฺ เพื่อแสวงหาความใกล้ชิดต่ออัลลอฮฺตะอาลา และได้ชี้แจงถึงคุณประโยชน์อันมากมายของการซิกรุลลอฮฺ เช่น

ในคำตรัสของพระองค์ในอายะฮฺที่ 41-42 ของซูเราะฮฺอัลอะฮฺซาบ ที่ว่า

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً كَثِيراً ﴿٤١﴾ وَسَبِّحُوهُ بُكْرَةً وَأَصِيلاً ﴿٤٢﴾

ความว่า “โอ้บรรดาผู้ศรัทธาเอ๋ย ! จงรำลึกถึงอัลลอฮฺ ด้วยการรำลึกถึงอย่างมากมาย และจงแซ่ซร้องสดุดีพระองค์ทั้งยามเช้าและยามเย็น” (อัลกุรอาน 33:41-42)

อะลี อิบนอะบีฏ้อลหะฮฺ กล่าวว่า มีรายงานจากอิบนอับบาส ในคำตรัสของอัลลอฮฺตะอาลาที่ว่า  “จงรำลึกถึงอัลลอฮฺด้วยการรำลึกถึงอย่างมากมาย” ว่า  แท้จริงอัลลอฮฺมิได้บัญญัติข้อบัญญัติทางศาสนาใดๆ เว้นแต่พระองค์จะทรงทำให้มันเป็นขอบเขตที่แน่นอน ซึ่งต่อมาผู้ปฏิบัติก็มีข้ออ้างข้อแก้ตัวในสภาพที่มีความขัดข้อง นอกจากการรำลึกหรือการซิกรุลลอฮฺ เพราะพระองค์มิได้ทำให้มันเป็นขอบเขตแห่งการสิ้นสุด และจะไม่อนุญาติให้ผู้ใดมีข้ออ้างในการละทิ้งไม่ปฏิบัติมัน ซึ่งพระองค์ได้ตรัสไว้ในซูเราะฮฺอาลอิมรอน อายะฮฺที่ 191 ว่า

الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللّهَ قِيَاماً وَقُعُوداً وَعَلَىَ جُنُوبِهِمْ

ความว่า “บรรดาผู้ที่รำลึกถึงอัลลอฮฺในยามยืน ยามนั่ง และในยามนอนตะแคง”

ทั้งในเวลากลางคืน เวลากลางวัน บนบกและในน้ำ ในเวลาเดินทางและพำนักอยู่ในเมือง คนมั่งมีและคนจน ในเวลามีสุขภาพดีและในยามเจ็บป่วย ในที่ลับและในที่เปิดเผย และในทุกๆ สภาพและทุกๆ อิริยาบท ซึ่งพระองค์ได้ตรัสไว้ว่า

“และจงแซ่ซร้องสดุดีพระองค์ทั้งในยามเช้าและยามเย็น”

ดังนั้น เมื่อพวกเขาปฏิบัติเช่นนั้น พระองค์ก็จะประทานความจำเริญและความเมตตาให้แก่พวกเขาและมะลาอิกะฮฺก็จะวิงวอนขอพรให้แก่พวกเขาอีกด้วย

ในซูเราะฮฺอัลอัมฟาล อายะฮฺที่ 45 พระองค์ได้ตรัสไว้ว่า

وَاذْكُرُواْ اللّهَ كَثِيراً لَّعَلَّكُمْ تُفْلَحُونَ

ความว่า “และจงรำลึกถึงอัลลอฮฺอย่างมากมาย เพื่อว่าพวกเจ้าจะประสบความสำเร็จ” (อัลกุรอาน 8:45)

และในซูเราะฮฺอัลอะฮฺซาบ อายะฮฺที่ 35 พระองค์ได้ตรัสไว้ว่า

إِنَّ الْمُسْلِمِينَ وَالْمُسْلِمَاتِ .. إلى قوله .. وَالذَّاكِرِينَ اللَّهَ كَثِيراً وَالذَّاكِرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُم مَّغْفِرَةً وَأَجْراً عَظِيماً

ความว่า “แท้จริงบรรดาผู้นอบน้อมชายและหญิง…(จนกระทั่งถึง)….บรรดาผู้รำลึกถึงอัลลอฮฺอย่างมากที่เป็นชายและหญิงนั้น อัลลอฮฺได้ทรงเตรียมไว้สำหรับพวกเขาแล้ว ซึ่งการอภัยโทษและรางวัลอันใหญ่หลวง” (อัลกุรอาน 33:35)

มีรายงานจากอะบีฮุรอยเราะฮฺ   แจ้งว่า ท่านร่อซูลุลลอฮฺ (ซ.ล.) ได้กล่าวว่า...

سَبَقَ المُفَرِّدُونَ ، قَالُوا : وَمَا المُفَرِّدُونَ يَا رَسُولَ اللهِ ؟ قَالَ : الذَّاكِرُوْنَ اللهَ كَثِيْرَاً وَالذَّاكِرَات . رواه مسلم

ความว่า “บรรดามุฟัรริดูนได้ล้ำหน้าไปแล้ว” บรรดาสาวกได้กล่าวว่าถามขึ้นว่า “ใครคือมุฟัรริดูน โอ้ท่านร่อซูลุลลอฮฺ ?” ท่านตอบว่า “คือผู้ที่รำลึกถึงอัลลอฮฺอย่างมากมายที่เป็นชายและที่เป็นหญิง” บันทึกโดยมุสลิม

มีรายงานจากอะบีมูซา อัลอัชอะรีย์ แจ้งว่า ท่านนบี (ซ.ล.) กล่าวว่า...

( مَثَلُ البَيْتِ الَّذِيْ يُذْكَرُ اللهُ فِيْهِ وَالْبَيْتِ الَّذِيْ لا يُذْكَرُ اللهُ فِيْهِ مَثَلُ الحَيِّ والمَيِّتِ) . وفي رواية : ( مَثَلُ الَّذِيْ يَذْكُرُ رَبَّهُ وَالَّذِيْ لا يَذْكُرُ رَبَّهُ مَثَلُ الحَيِّ وَالمَيِّتِ ) رواه البخاري ومسلم

ความว่า “อุปมาบ้านซึ่งพระนามอัลลอฮฺถูกกล่าวภายในนั้นกับบ้านซึ่งพระนามอัลลอฮฺไม่ถูกกล่าวภายในนั้นฉันใด อุปมัยคนเป็นกับคนตายก็ฉันนั้น”  และอีกริวายะฮฺหนึ่งรายงานว่า “อุปมาผู้ที่รำลึกถึงพระผู้เป็นเจ้าของเขาฉันใด อุปมัยคนเป็นกับคนตายก็ฉันนั้น”     บันทึกโดยอัลบุคอรียฺและมุสลิม

มีรายงานจากอับดุลลอฮฺ อิบนบุสร อัลมาซนียฺ   แจ้งว่า มีอาหรับชนบทสองคนได้มาหาท่านร่อซูลุลลอฮฺ (ซ.ล.) และได้กล่าวถามขึ้นว่า “มนุษย์ชนิดใดที่ดียิ่ง” ท่านนบี (ซ.ล.) ตอบว่า “การประสาทพรจงมีแด่ผู้ที่การมีชีวิตของเขายืนนานและการงานของเขาดี” และอีกคนหนึ่งได้ถามต่อไปว่า “โอ้ท่านร่อซูลุลลอฮฺ การงานชนิดใดที่ประเสริฐยิ่ง” ท่านตอบว่า “เมื่อท่านจากโลกดุนยาไปและลิ้นของท่านเปียกชื้นด้วยการรำลึกถึงอัลลอฮฺ”     บันทึกโดยอัฏฏ๊อบรอนียฺ

มีรายงานจากอะฏออฺ อิบนยะซาร แจ้งว่า ฉันได้ยินอะบีฮุรอยเราะฮฺ กล่าวว่า ท่านนบี (ซ.ล.) กล่าวว่า...

( ثَلاثَةٌ لا يَرُدُّ اللهُ دُعَاؤُهُمْ : الذَّاكِرُ اللهَ كَثِيْرَاً وَالمَظْلُوْمُ وَالإِمَامُ  المُقْسِطُ )

ความว่า “มนุษย์สามประเภท อัลลอฮฺจะไม่ทรงส่งกลับคืนการวิงวอนขอของพวกเขา คือ ผู้ที่รำลึกถึงอัลลอฮฺอย่างมากมาย ผู้ถูกอธรรม (ถูกข่มเหง) และอิมามที่มีความยุติธรรม”    บันทึกโดยอัลบัยฮะกี

มีรายงานจากอับดุลลอฮฺ อิบนบุสร อัลมาซนียฺ ว่า มีชายคนหนึ่งได้กล่าวขึ้นว่า “โอ้ท่านร่อซูลุลลอฮฺ แท้จริงทางเข้าไปสู่ความดีนั้นมีมากมาย ฉันไม่สามารถที่จะปฏิบัติได้ทั้งหมด ดังนั้นจงบอกฉันสักสิ่งหนึ่ง เพื่อที่ฉันจะได้ยึดมั่นกับมัน และอย่าให้มากเกินไปแก่ฉัน เพราะจะทำให้ฉันลืม” และในอีกรายงานหนึ่งแจ้งว่า “แท้จริงบทบัญญัติอิสลามได้มีมากยิ่งขึ้น และฉันนั้นมีอายุมากขึ้น ดังนั้นจงบอกฉันสักสิ่งหนึ่ง เพื่อที่ฉันได้ยึดมั่นกับมัน และอย่าให้มากเกินไปแก่ฉัน เพราะจะทำให้ฉันลืม” ท่านนบี (ซ.ล.) ได้กล่าวกับเขาว่า...

لايَزَالُ لِِسَانُكَ رَطْْْبَاً بِذِكْرِ اللهِ تَعَالَى . رواه أحمد

ความว่า “ลิ้นของท่านยังคงเปียกชื้นอยู่เสมอด้วยการรำลึกถึงอัลลอฮฺตะอาลา” บันทึกโดยอะหมัดและคนอื่น ๆ

islaminthailand.org