"วันอีด" คือช่วงเวลาแห่งการเปลี่ยนแปลง การเปลี่ยนแปลงการดำเนินชีวิตของมนุษย์ไปสู่การเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ และเป็นการเคลื่อนไหวของมนุษย์ไปยังการรู้จริงเห็นแจ้งในเรื่องราวต่างๆ ที่มาพร้อมกับความปลื้มปีติยินดี คุณลักษณะเฉพาะของ "วันอีด" ก็คือการที่มนุษย์ได้ค้นพบกับสิ่งใหม่ให้กับชีวิต คือสิ่งที่จะทำให้มนุษย์มีคุณลักษณะแห่งความสูงส่งของการเป็นมนุษย์ ช่วงเวลาอันสำคัญนั้น คือ "วันอีด" ที่ถูกกล่าวถึงในอิสลาม

วจนะหนึ่งของท่านอะมีรุ้ลมุอ์มีนีน อิมามอะลี (อ) ที่ท่านได้กล่าวว่า "ทุกๆ วันซึ่งมนุษย์ไม่มีการกระทำความผิดบาป คือวันอีด" เมื่อพิจารณาวจนะข้างต้นของอิมามอะลี (อ) ให้ถี่ถ้วน ก็จะเข้าใจได้ทันทีว่า ความผิด ความชั่ว คือตัวขัดขวางการพัฒนาจิตวิญญาณของมนุษย์ และเป็นสาเหตุทำให้ทั้งร่างกาย และจิตวิญญาณของมนุษย์ไม่สงบนิ่ง จึงสามารถสรุปได้ว่า "วันอีด" คือวันซึ่งร่างกาย และจิตวิญญาณของมนุษย์สงบมั่น และต้องเป็นวันซึ่งไม่มีการกระทำความผิดเท่านั้น

ประวัติที่มาของการทำกุรบาน (เชือดสัตว์) ในอิสลาม

วันอีดิลอัฏฮา หรือวันอีดกุรบาน มีความเป็นมาอย่างไร ครั้งหนึ่งในค่ำคืนวันที่ 9 เดือนซุลฮิจญะฮ์ พระองค์อัลลอฮ์ (ซ.บ) ได้ทรงมีบัญชามายังท่านศาสดาอิบรอฮีม (อ) ว่า ในวันรุ่งขึ้น (10 ซุลฮิจญะฮ์) จงนำลูกน้อย อิสมาอีล ไปยังสถานที่หนึ่งอยู่ใกล้ๆ กับนครมักกะฮ์ และจงเชือดเขาเสียเพื่อความพึงพอทัยยังพระองค์

ท่านศาสดาอิบรอฮีม (อ) แต่งงานมาหลายปีแล้วก็ยังไม่มีลูก ท่านจึงได้วิงวอนต่อพระองค์อัลลอฮ์ (ซ.บ) ให้ทรงประทานลูกชายที่ดีแก่ท่านคนหนึ่ง ต่อมาท่านก็ได้แต่งงานกับท่านหญิงฮาญัร (อ) และได้ลูกชายน่ารักคนหนึ่งมีชื่อว่าอิสมาอีล หลังจากอิสมาอีลเกิดได้ไม่นาน พระองค์อัลลอฮ์ (ซ.บ) ก็มีบัญชาให้ท่านนำนางฮารญัรและอิสมาอีล ไปยังหุบเขาบักก๊ะฮ์ในทะเลทรายอารเบียและอาศัยอยู่ที่นั่น

และต่อมาก็ได้มีพระบัญชามาจากพระองค์อีกครั้งยังท่านศาสดาอิบรอฮีม (อ) ให้เชือดอิสมาอีล เพื่อความพึงพอพระทัยของพระองค์ พระบัญชาดังกล่าว คือการทดสอบครั้งยิ่งใหญ่ยิ่ง ที่พระองค์ได้ทรงทดสอบกับท่านศาสดาอิบรอฮีม (อ) หลังจากที่ท่านได้ผ่านการทดสอบมามากมาย แต่ไม่มีการทดสอบใดจะยากยิ่งไปกว่าการทดสอบนี้ คือการพลีชีวิตบุตรชายอิสมาอีลในหนทางของพระองค์ ความรักที่บิดามีต่อบุตรมันช่างมากมายเสียเหลือเกิน

ท่านศาสดาอิบรอฮีม (อ) ก็ได้เรียกอิสมาอีลมาหาและได้กล่าวว่า "ลูกรักพ่อเห็นในความฝันว่าพ่อกำลังเชือดเจ้าพลีถวายต่ออัลลอฮฺ ลูกคิดว่าอย่างไรในเรื่องนี้ ?" อิสมาอีลตอบว่า "คุณพ่อครับ อะไรก็ตามที่พ่อถูกบัญชาให้ทำพ่อจงทำ หากเป็นพระประสงค์ของอัลลอฮฺ แล้วพ่อจะเห็นว่าฉันเป็นผู้อดทน"

ท่านศาสดาอิบรอฮีม (อ) มีแค่สองทางเลือก "เชือด" และ "ไม่เชือด" ทว่าท่านศาสดาอิบรอฮีม (อ) คือผู้ที่มีความเชื่อมั่นในพระองค์อัลลอฮ์ (ซ.บ) การใช้ชีวิตของท่านตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา คือการใช้ชีวิตเยี่ยงบ่าวผู้ภักดีต่อพระผู้เป็นเจ้ามาโดยตลอด ท่านจึงได้นำบุตรชายของท่านไปยังผืนแผ่นดินมีนา และได้มัดมือมัดเท้าทั้งสองของลูกน้อยอิสมาอีล และตั้งเจตนาจะเชือดพลีลูกชายตามพระบัญชาของพระองค์ อิสมาอีลลูกน้อยก็ยินดีที่จะพลีตนเองต่อพระบัญชาของพระองค์เช่นเดียวกัน

ดังนั้นท่านศาสดาอิบรอฮีม (อ) จึงตัดสินใจทำตามพระบัญชาของพระองค์ เมื่อศาสดาอิบรอฮีม (อ) พาอิสมาอีลไปยังสถานที่ที่จะเชือดพลีอิสมาอีล ระหว่างทางมารร้ายได้พยายามหยุแหย่ศาสดาอิบรอฮีม (อ) ไม่ให้ปฏิบัติตามพระบัญชา ท่านก็เอาหินขว้างมัน แต่สักครู่หนึ่งมันก็กลับมาชักชวนท่านอีก ท่านก็เอาหินขว้างมันอีก มันจึงได้หลบหนีไป ซึ่งเป็นที่มาของการขว้างเสาหินในขั้นตอนการประกอบพิธีฮัจย์

เมื่อมาถึงสถานที่ที่จะใช้เป็นที่เชือด นบีอิบรอฮีมได้ให้อิสมาอีลนอนลง และเมื่อท่านศาสดาอิบรอฮีม (อ) วางคมมีดลงบนคอหอยของลูกน้อยอิสมาอีล ทันใดนั้นเอง ก็มีพระบัญชาจากพระองค์มาทันที "โอ้อิบรอฮีม เจ้าได้แสดงเจตนาที่จะปฏิบัติตามพระบัญชาของพระองค์แล้ว ดังนั้นเราจะตอบแทนความดีงามให้ ความจริงแล้วนี่เป็นเพียงการทดสอบเจ้าต่างหาก จงปล่อยอิสมาอีลให้เป็นอิสระ และ และเราได้ให้ค่าไถ่ตัวเขา (อิสมาอีล) ด้วยการเชือดพลีอันยิ่งใหญ่" หลังจากนั้น อัลลอฮ์ (ซ.บ) ก็ได้ให้ท่านเอาแกะมาเชือดแทนการเสียสละอันยิ่งใหญ่ของท่าน

และเมื่อท่านศาสดาอิบรอฮีม (อ) ได้ถูกทดสอบอย่างหนักน่วงมาโดยตลอด และท่านสามารถผ่านการทดสอบได้ทุกครั้ง ทำให้พระองค์อัลลอฮ์ (ซ.บป ได้รับศาสดาอิบรอฮีม (อ) ไว้เป็นพระสหายของพระองค์ และได้กล่าวว่า "ฉันจะแต่งตั้งให้เจ้าเป็นอิมาม (ผู้นำ) ของมนุษยชาติ" ท่านศาดสอิบรอฮีม (อ) จึงได้ถามว่า "และลูกหลานของฉันด้วยหรือเปล่า" พระองค์อัลลอฮ์ (ซ.บ) จึงได้ทรงตรัสว่า "สัญญาของฉันไม่รวมถึง (ลูกหลาน) ผู้อธรรม"

วันนี้จึงเป็น "วันอีด" และถูกเรียกว่า "วันอีดิลอัฎฮา" หรือ "วันอีดกุรบาน" ในอิสลาม และนับหลายศรรตวรรษมาแล้วที่มวลมุสลิมทั่วทั้งโลกไม่ว่าจะเป็นผู้ที่ไปประกอบพิธีฮัจญ์ หรือไม่ได้ไป จะอยู่ในท้องทุ่งมีนา หรือไม่ได้อยู่ ก็มีการปฏิบัติการกุรบานสัตว์ เพื่อความพึงพอพระทัยของพระองค์

ปรัชญาที่แท้จริงของวันอีดิลอัฎฮา หรือวันอีดกุรบาน คืออะไร? ในอิสลามมีการอรรถาธิบายไว้อย่างชัดเจน วันอีดิลอัฎฮา หรือวันอีดกุรบาน เมื่อได้ทราบถึงความเป็นมาของการกุรบานดังที่กล่าวไปแล้วก่อนหน้านี้ ความหมายที่แท้จริงของมันก็คือเป็นวันซึ่งมนุษย์ได้ปลดแอกตัวเองออกจากพันธนาการต่างๆ ที่นอกเหนือจากพระผู้เป็นเจ้า

"อีดกุรบาน" วันซึ่งจิตวิญญาณที่ต่ำช้าถูกเฉือนด้วยคมมีดแห่งความยำเกรง

"อีดกุรบาน" วันซึ่งมนุษย์ได้กลายเป็นบ่าวที่สมบูรณ์แบบของพระองค์อัลลอฮ์ (ซ.บ)

"อีดกุรบาน" วันซึ่งมนุษย์ได้ถือกำเนิดใหม่อีกครั้ง ด้วยจิตวิญญาณที่บริสุทธิ์ยิ่ง

"อีดกุรบาน" วันซึ่งมนุษย์ได้เชือคอตัณหาราคะ และตัดตีนตัดมือชัยฏอนมารร้าย

"อีดกุรบาน" วันซึ่งศาสดาอิบรอฮีม (อ) ได้พลีบุตรชายของท่านอิสมาอีล แต่พระองค์ได้ทดแทนการเชือดนั้นด้วยการเชือดที่ยิ่งใหญ่

"อีดกุรบาน" วันซึ่งท่านศาสดามุฮัมมัด (ศ) ได้พลีบุตรชายของท่านอิมามฮูเซน (อ) ในท้องทุกกัรบะลาอ์ แต่พระองค์ไม่ได้ทดแทนการเชือดนั้นด้วยสิ่งใด ยาอัลลอฮ์ .... ยารอซูลุลลอฮ์... ยามุฮัมมัด....

และในโลกนี้คงไม่มีการเชือดใดที่จะยิ่งใหญ่ไปกว่าการที่อิมามฮูเซน (อ) ถูกเชือดพร้อมลูกหลาน และบรรดาสหายในท้องทุ่งกัรบะลาอ์ มันคือการเชือดที่ยิ่งใหญ่ที่พระองค์ได้ทดแทนการเชือดอิสมาอีลนั่นเอง...

โดย....... อะบูชาษะนันท์