อัลลอฮฺ (ซ.บ.) จะไม่ทรงบังคับชีวิตหนึ่งชีวิตใดนอกจากตามความสามารถของชีวิตนั้นเท่านั้น

การถือศีลอดในเดือนรอมฎอนเป็นภาระหน้าที่ของมุสลิมทุกคนที่บรรลุนิติภาวะ มีสติสัมปชัญญะ สามารถถือศีลอดได้ตลอดทั้งวัน ไม่อยู่ในภาวะของการเดินทาง ไม่มีเลือดประจำเดือน และไม่มีเลือดหลังจากการคลอดบุตร

ศาสนาผ่อนผันให้ไม่ต้องถือศีลอดในเดือนรอมฏอน เมื่อมีกรณีดังต่อไปนี้

1. ป่วย

อัลลอฮฺตรัสไว้ว่า...

فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ
مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ
فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ
[ البقرة : 184 ].

ผู้ใดในพวกเจ้าป่วยหรืออยู่ในการเดินทางก็ให้ถือใช้ในวันอื่น

หากผู้ป่วยประสบกับความยากลำบากในการถือศีลอดเกินกว่าจะทนได้ หรือป่วยหนัก หากถือศีลอดแล้วจะเป็นอันตรายอย่างร้ายแรงหรือถ้าถือศีลอดแล้วอาการจะทรุดหนักกว่าเดิมหรืออาการป่วยจะช้าไปอีก เป็นต้น ผู้ป่วยดังกล่าวจำเป็นจะต้องละศีลอด หาไม่แล้วจะเข้าข่ายการทำร้ายตนเองหรือนำพาตนเองสู่อันตราย ดังที่อัลลอฮฺตรัสว่า...

وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ
إِلَى التَّهْلُكَةِ
[ البقرة :195]

และจงอย่าโยนตัวของพวกเจ้าสู่ความพินาศ

ท่านนบีกล่าวว่า...

لَا ضَرَرَ وَلَا ضِرَارَ
[ رواه أحمد ]

ไม่อนุญาตสร้างความเดือดร้อน ทำลายให้กับตัวเองและผู้อื่น

ถ้าการถือศีลอดเป็นความยากลำบาก แต่ไม่ถึงขนาดเป็นอันตรายมาก ศาสนาอนุญาตให้เลือกระหว่างถือศีลอดหรือไม่ถือศีลอดก็ได้

2. การเดินทางไกลที่ศาสนาอนุญาต (หรือประมาณ80 กิโล)

ถ้าการเดินทางเป็นความยากลำบากหรือเป็นภาระที่หนักสำหรับเขา จำเป็นเขาจะต้องละศีลอด หากขืนถือศีลอดถือเป็นการฝ่าฝืน(กระทำสิ่งที่เป็นบาป) แต่ถ้าหากการถือศีลอดมิได้เป็นภาระหนักเกินไป ให้เลือกระหว่างการถือศีลอดและการละศีลอด ดังที่ท่านนบี ศ็อลฯ กล่าวว่า...

إن شئت فصم،
وإن شئت فافطر
[رواه البخاري]

จงถือศีลอดหากท่านประสงค์และจงละศีลอดหากท่านประสงค์

3. สตรีที่ตั้งครรภ์และสตรีให้นมลูก

ถือว่าจัดเป็นผู้เจ็บป่วย เมื่อนางกังวลว่าการถือศีลอดจะส่งผลกระทบต่อลูก ให้นางงดเว้นจากการถือศีลอดและทำการชดใช้ตามจำนวนวันที่ขาดไป ถ้านางเกรงว่า หากถือศีลอดแล้วจะเป็นอันตรายต่อตัวเอง ก็ให้นางถือใช้จำนวนวันที่ขาดไปเท่านั้น ถ้านางเกรงว่า หากถือศีลอดแล้ว จะเป็นอันตรายต่อเด็กในครรภ์ ให้นางถือชดใช้พร้อมกับจ่ายข้าวสาร (ฟิดยะฮฺ) ตามจำนวนวันที่ขาดไปในแต่ละวัน วันละ 1 ลิตรหรือเทียบเท่าประมาณ 750 กรัม

4. ผู้สูงอายุ/คนที่สูญเสียความจำ

ไม่ต้องถือศีลอดหรือไม่ต้องบริจาคอาหารให้คนจน เพราะขาดคุณสมบัติตามศาสนบัญญัติ สำหรับผู้สูงอายุที่ไม่ได้สูญเสียความจำ แต่ไม่สามารถจะอดอาหารได้ ให้เขาละศีลอดและบริจาคอาหารแทนจำนวนวันที่ขาดไป

5. ผู้ที่จำเป็นต้องทำงานหนัก

ผู้ที่จำเป็นต้องทำงานหนักตลอดเวลา เช่น ผู้อยู่ในเหมืองแร่ กรรมกรแบกหาม ทหารที่ประจำการอยู่ในสนามรบ ฯลฯ อนุญาตให้เขาละศีลอดได้ แต่จะต้องถือศีลอดชดใช้เมื่อมีโอกาส

***ห้ามมิให้ผู้ถือศีลอดกระทำสิ่งที่อาจนำไปสู่การเสียศีลอดหรือสิ่งที่ทำลายผลบุญของการถือศีลอด ท่านนบี ศ็อลฯ กล่าวกับท่าน "ละกีฏ" ร.ฎ. ว่า...

وَبَالِغْ فِي الِاسْتِنْشَاقِ
إِلَّا أَنْ تَكُونَ صَائِمًا
[رواه أهل السنن وأحمد]

และจงสูดน้ำเข้าจมูกให้มากๆ นอกจากเจ้าจะถือศีลอด

***นักเดินทางซึ่งเป็นการเดินทางที่ต้องห้าม ดังนั้นศาสนาไม่ให้สิทธิ์แก่เขาในการละศีลอดเดือนรอมฎอน และไม่มีสิทธิ์ในการย่อและรวมละหมาด เพราะเหตุของการผ่อนผัน มีพันธะผูกพันกับสิ่งที่เป็นบาป ท่านนบี ศ็อลฯ กล่าวว่า...

وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى
الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ
[ المائدة : 2 ]

และพวกจงช่วยเหลือกันในสิ่งที่เป็นคุณธรรมและความยำเกรง

ที่มา: Farid Azhari